Blank lakken, een kunst op zich...

Algemeen

Blank lakken doen we om de houtstructuur beter te laten uitkomen, voor de glans en voor verduurzaming van het hout. Maar zoals bij de meeste schoonheid heeft het ook zijn nadelen.
Zorgvuldig werken is de boodschap en blanke lak is erg gevoelig voor het ultraviolette licht.
Onderstaand artikel gaat uitsluitend over één componenten lak.

Het lakken kan het beste binnen, dus met de boot in de loods en met afspraken met andere schippers in de loods over schuur- en lakdagen. Moet het buiten, zorg dan dat je werk en de lucht niet te vochtig is. Afhankelijk van de tijd van het jaar kan je beter niet na 17:00 uur lakken, zeker niet aflakken daar de toenemende luchtvochtigheid de lak dan dof maakt. De omgevingstemperatuur liefst niet onder de 10 °C en ook niet in te warme zon. Losse onderdelen als vloerdelen, bakkistdeksels e.d nemen we mee naar huis, ontruimen de logeerkamer, zetten er een paar schragen in en lakken maar.

De lak

Blijf altijd bij hetzelfde merk, moet je noodzakelijkerwijs overstappen dan kan je pas na 3-6 maanden droging het andere merk gaan gebruiken omdat de iets afwijkende oplosmiddelen van de oorspronkelijke en de nieuwe gaan mengen en daardoor een rommelig oppervlak ontstaat.

Koop de lak in (meerdere) zo klein mogelijke verpakkingen, valt je potje om dan ben je niet gelijk door al je lak heen. Belangrijker is dat het afstrijken van de kwast altijd verontreinigingen in de lak brengt en dat zie je aan je werk. Kan je niet aan kleinere verpakkingen komen, koop wat lege kleine 250 ml potjes en giet het over. Zorg dat de sluiting altijd schoon blijft.

Langdurig, maar rustig roeren (luchtbellen) en zodanig verdunnen dat de kwast bij het strijken geen weerstand lijkt te hebben. Beter te dun dan te dik, hoewel veel te dun geeft kans op zakkers en te dik op heilige dagen.

1e Laag; blank hout 50 % verdunnen met terpentine, 2e en 3e laag 25 % plompie erbij dus. 4e laag 15 % weer een plompie, 5e laag en verder hou je het lekker strijkbaar. Zet altijd op je potje wat er in zit en de mate van verdunning. Indopen, beslist niet te diep anders moet je teveel afstrijken en dan komen er luchtbellen in je potje. Aangebroken potten(jes) die je wat langer moet laten staan, voor het sluiten een paar druppels ether er in, blijft het jaren lang goed. Bewaar je dure lak altijd vorstvrij. Vloerdelen; Deze doen wij altijd met Glitsa waterafdunbare acryl parketlak.

De kwast

Neem altijd een zachte platte kwast, liefst een gebruikte. Moet je met een nieuwe aan de gang, strijk hem dan een tijdje over een schone ruwe plank, dan raak je al aardig wat stof en losse haren kwijt.

De voorbereiding

Bestaand werk. Blanke lak verdwijnt onder invloed van het ultraviolette zonlicht. Bij die delen die naar de zon gericht zijn (potdeksel, dek) wel 2 lagen per zomer. Ook heeft de lak onder invloed van de hete zon de neiging tot verouderen. Daarom is het aan te raden, iedere keer als je terugkomt op je ligplaats de boot andersom af te meren, dat verdeelt de narigheid een beetje. In iedergeval moeten genoemde plekken elk jaar weer 2 lagen hebben, dan kan je het zware werk een paar jaartjes uitstellen. Oude laklaag reinigen met wasbenzine of St.Marc. Dan schuren met watervast schuurpapier, korrel 240 of 400, afhankelijk van de mate van verwering. Altijd met de hand en met de nerf mee. Is de laag erg oud dan zal er de krabber tegenaan moeten en alles er af. Na het schuren met de stoffer rond en daarna met de stofdoek.

Het lakken

Nieuw werk, of kaalgehaald, laag voor laag verdunnen als reeds vermeld, na droging van de eerste of 2e laag de harigheid er af schuren met korrel 400. Als je elke volgende laag binnen 48 uur aanbrengt hoef je niet te schuren voor de hechting. De reeds opgebrachte laag is dan nog niet geheel uitgehard en vermengt zich dan wat met het oplosmiddel van de nieuwe. Om eventuele ongerechtigheidjes weg te halen kan je, voor dat je de afwerklaag aanbrengt, licht schuren met korrel 600. Totaal zeker 7 lagen maar meer mag ook. Bestaand werk; De bestaande lak is voorbewerkt als vermeld, dan beginnen we met ong. 25 % verdund. Bij onze boten heb je vaak droogtebarstjes en naadjes die kunnen lekken. Zijn ze nog te smal om ze met de kitspuit te lijf te gaan neem dan minimaal 50% verdunde lak die lekker in die naadjes kruipt en herhaal dat zonodig. De lak in de lengte van de houtnerf opbrengen, dwars uitsmeren en laatste afwerkstreken weer in de lengte. Eventueel aangebracht schildersplakband direct wegtrekken, daar anders de lak er onder kruipt.

Lak met een tintje

Niet aan beginnen, geeft een hoop ellende. Vooral vroeger had men de gewoonte om hout er wat chiquer uit te laten zien door wat mahonie- of teakbeits aan de lak toe te voegen. Die beits is echter niet kleurecht, dus verkleurt en niet gelijkmatig. Moet je nou schuren vanwege onderhoud dan krijg je lichte en donkere plekken omdat je nooit gelijkmatig kan schuren. Kaal halen is dan de enige oplossing. Reparaties waarbij het ingezette hout een afwijkende kleur heeft kan je hoogstens op die manier, een beetje bijwerken. Ik doe het altijd met wat houtvijlsel van het oorspronkelijke hout, met wat lak aangemaakt zit je altijd goed met de kleur. Epifanes heeft ook een lak met ingebouwd tintje, Rapidcoat, dat is wel kleurecht, mahonie/teak, sneldrogend, erg mooi maar ga niet schuren vanwege de vlekken. Voor het bijwerken van reparaties is het ook niet zo geschikt, het is alleen in potten van 750 ml verkrijgbaar.

Krimpnaadjes kitten

Bij oude boten zijn krimpnaadjes een permanente zorg, ze wateren in (kans op houtrot) en er komt vocht in de boot. Als dichtvloeien met dunne lak niet helpt moet je voor dat je gaat lakken met de kitspuit aan het werk. Maar met welke kit? Deze moet overschilderbaar zijn, dus geen siliconen. De in watersportkringen zo geprezen Sikaflex is alleen in wit, zwart en bruin verkrijgbaar. Voor het goede moet er eerst nog een primer onder. Met bruin kan het wel maar niet op elke plek. Ik gebruik zelf graag Silicryl-WT van den Braven en wel transparant. www.denbraven.nl De ondergrond mag zelfs iets vochtig zijn (niet nat). Verkrijgbaar bij de verf en behangzaak. Het is na droging transparant en blijft elastisch. Het komt wit uit de spuit, dus je kan goed zien wat je doet en de omstanders maar denken dat je gek bent.

Noodvoorziening;
je bent met vakantie, hittegolf, emmers water over het hout helpt niet meer en de droogte scheurtjes lekken tijdens de onverwachte onweersbui. Daarvoor is een prima noodvoorziening die vrijwel onzichtbaar is: een rolletje plakband, gekocht bij de hobbywinkel en wel Sellotape Diamont-Ultra Clear, of Scotch Crystal, 2 cm breed, is watervast en blijft maanden goed. Ook de hoek kajuit-dek, mits de hoek niet te scherp, plak je prima dicht. Vergeet niet het eind van je plakwerkje om te vouwen dan kan je het later er zo weer aftrekken.

Liefst snel klaar

Onze boot is behalve het onderwaterschip en kajuitdakje geheel blank gelakt, ook binnen, dus elk jaar moet er aardig wat lakwerk gedaan worden en liefst zo kort mogelijk. Wij werken met Epifanes. Bij temperaturen onder de 15 graden duurt het vrij lang dat glanslak overschilderbaar is (36 uur). Daarom gebruiken wij graag Epifanes Rapidclear (niet Rapidcoat). Dat is sneldrogende lak met eiglans. Bij max. 65% luchtvochtigheid is dat bij 8 °C in 24 uur overschilderbaar, bij 12 °C in 8 uur en bij 18 °C in 5 uur. Een heel groot voordeel is: het hoeft niet geschuurd te worden,
ook niet bij een droogtijd langer dan 48 uur. Je hoeft het niet te verdunnen, het smeert lekker weg, loopt leuk in kiertjes en kan als afdeklaag gebruikt worden. Het geeft echter dunne laklagen, daarom doen we op 3 lagen altijd eentje extra. Bij mooi buitenwerk doen we uiteraard de laatste en afwerklaag met glanslak.

Voor het bijwerken van beschadigingen onderweg hebben we altijd een potje Rapidclear, wat schuurpapier, terpentine en een kwastje mee.

Maar, met welk merk je ook werkt, ze hebben allemaal wel boekjes met tips, of een internetsite. Je kan jezelf teleurstellingen besparen door die te lezen.

De bevrediging een goed stuk werk te hebben geleverd zal je een blijvend goed gevoel geven en dat is wat extra zorg wel waard.

Ingezonden door: Herman Rijst